Vliegtuigbouwer Anthony Fokker en directeur van de KLM Albert Plesman waren als luchtvaartpioniers onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hun karakters verschilden enorm van elkaar en de heren botsten dan ook regelmatig. Toch slaagden ze er samen in om Nederland tijdens het Interbellum tot een belangrijke speler te maken op het wereldtoneel van de opkomende luchtvaart. Voldoende stof voor een historische dramaserie, die die in oktober 2020 door AVROTROS op TV werd uitgezonden.
Via 'uitzending gemist' is deze serie (op PC, laptop en tablet) nog steeds te bekijken.
Zijn eigen dingen
Fokker was een excentrieke rijkeluiszoon die altijd zijn eigen dingen deed. Financieel werd hij veelvuldig ondersteund door zijn vader. Hij kon een luxe leven leiden. Fokker was een beruchte playboy en ‘womanizer’, die het niet zo nauw nam met de regels. Een ‘bon vivant’, elitair en gewend altijd zijn zin te krijgen.
'Ik ben zakenman'
In de Eerste Wereldoorlog liet hij zich tot Duitser naturaliseren om voor de Duitse luchtmacht gevechtsvliegtuigen te kunnen bouwen. Daaronder de Dr.I, waarmee de Duitse ‘Rode Baron’ furore maakte en de D VII, die weliswaar de Duitsers de oorlog niet liet winnen, maar die door vriend en vijand als een superieur gevechtsvliegtuig werd beschouwd. Ze werden tot ver in de jaren 1920 gebouwd. Toen het hem na de oorlog in Duitsland te heet onder de voeten werd, kwam bij even makkelijk weer naar ons land terug om, met inmiddels weer een Nederlands paspoort, hier als vliegtuigbouwer verder te werken. Als hem gevraagd werd, waarom hij voor de Duitsers had gewerkt, was het simpele antwoord: ‘ik ben vliegtuigbouwer en zakenman’.
Eenvoudige komaf
Albert Plesman was van eenvoudige komaf, zoon van een kruidenier en een calvinistische familieman, rechtlijnig en gewend om hard te werken om zijn hoofd boven water te houden. Maar wel met de juiste mentaliteit. Hij organiseerde de Eerste Luchtverkeer Tentoonstelling Amsterdam (ELTA) in 1919, die een enorm succes werd. Tussen de 500.000 en de één miljoen bezoekers kwamen de tentoongestelde vliegtuigen bewonderen en vierduizend aanwezigen maken een pleziervluchtje. Kort na de ELTA, op 7 oktober 1919, werd 'Koninklijke Luchtvaart Maatschappij’ (KLM) opgericht, waar Plesman de leiding over kreeg.
Tot elkaar veroordeeld
Het was tijdens deze ELTA, dat Plesman en Fokker elkaar ontmoeten. Dat leidde direct al tot problemen omdat de Engelse delegatie niet blij was met de komst van Fokker; dat lag zo vlak na de oorlog erg gevoelig. Toen Plesman van zijn investeerders te horen kreeg dat zijn KLM met vliegtuigen van Nederlandse makelij zou moeten vliegen, waren de twee ‘tot elkaar veroordeeld’; botsende karakters of niet.
De serie is (op PC, laptop en tablet) nog steeds te bekijken:
https://www.uitzendinggemist.net/aflevering/532158/Vliegende_Hollanders.html
Met dank aan Arno van der Holst
Meer lezen:
De NRC over de serie: https://www.nrc.nl/nieuws/2020/10/15/onwillige-dans-van-de-twee-mannen-die-nederland-lieten-vliegen-a4016146
Naar de ‘making of’: https://www.avrotros.nl/vliegende-hollanders/gemist/detail/item/making-of-vliegende-hollanders-11-10-2020/
Over Anthony Fokker in Historiek: https://historiek.net/anthony-fokker-1890-1939/6593/
Over Albert Plesman in Historiek: https://historiek.net/albert-plesman-oprichter-klm/72512/